Son zamanlarda teknolojik gelişmeler ve ilerlemeler hastane ortamlarında kullanılan kalp ritmi ve kan oksijen doygunluğu gibi ölçümleri yapan önemli bazı sistemleri cep telefonlarımıza ve akıllı saatlerimize taşıdı. Son yıllarda, akıllı telefonlarda/saatlerde ve fitness uygulamalarında bulunan sağlık izleme cihazlarının sayısında ve türünde gerçek bir patlama oldu.

Akıllı telefonunuz muhtemelen attığınız adım sayısını, ne kadar uzağa ve hızlı yürüdüğünüzü ve her gün kaç kat merdiven çıktığınızı takip ediyor. Bazı telefonlar uykunuzu, kalp atış hızınızı, ne kadar enerji yaktığınızı ve hatta "yürüyüş sağlığınızı" (her iki ayağınız da ne sıklıkta yerde? Adımlarınız ne kadar düzgün?) günlüğe kaydeder. Ve elbette, kalp ritminizi, kan basıncınızı veya oksijen seviyenizi ölçen cihazlar gibi telefon dışı giyilebilir cihazlar ve fitness aletleri mevcuttur. Bu cihazların doğruluğu değişir ve bazı durumlarda cilt tonunuz bu açıdan bir fark yaratabilir.

Genel olarak, sağlık monitörleri ne kadar güvenilirdir?

Hastanelerde EKG monitörlerinden gelen yanlış alarmlar, genellikle tıbbi personelin hasta odalarına koşuşturmasına neden olur. Ancak çoğunlukla hasta iyi hissediyordur ve sistem uyarıları kişinin herhangi bir olaya karşı tepki verme, diş fırçalama gibi eylemlerinden etkilenerek yanlış alarma neden olabilir. Yine de bu cihazlar çok düzenli bakım ve denetim ile olabildiğince iyi bir şekilde kalibre edilirler.

Ancak, FDA tarafından kapsamlı bir şekilde test edilmeyen, tüketici kullanımına yönelik evde sağlık izleme cihazlarında durum biraz daha farklı olabilmektedir. Telefonunuzun çetelesinin aynı fikirde olup olmadığını görmek için adımlarınızı birkaç dakika saydığınız oldu mu? Tüketici cihazlarının doğruluğu kısmen neyin izlendiğine bağlıdır. Bu konuda yapılan bir çalışmaya göre doğruluk, kalp atış hızı için oldukça yüksekti (genellikle %95 aralığındaydı), ancak enerji harcaması için çok daha az kesindi. 

Ölçümün güvenilirliğini bozan faktörler

Hiçbir sağlık aygıtı mükemmel olmasa da bazı kullanıcılar diğerlerinden daha güvenilir sonuçlar alıyor. Örneğin, oje sürüyorsanız, nabız oksimetresi (ciltteki kan oksijenini ölçmek için parmak ucuna takılan bir cihaz) iyi çalışmayabilir çünkü cila, ışık sensörünün düzgün çalışmasına engel olur.

Ancak diğer durumlarda çözüm basit değildir. Giderek artan bir şekilde, belirli tıbbi cihazların, bir kişinin ten rengine bağlı olarak daha az doğru olduğunu fark ediyoruz; bu, cihaz yanlılığı olarak adlandırılan bir durumdur.

Nabız oksimetreleri; genel olarak son derece doğru olarak kabul edilmelerine ve sağlık hizmetleri ortamlarında yaygın olarak güvenilmelerine rağmen, doğrulukları beyaz olmayan insanlarda daha düşük olma eğilimindedir. Bunun nedeni, cihazın oksijen seviyesine göre değişen kan rengini algılamak için cildin içinden parlayan ışığa güvenmesidir. Derideki pigment miktarı, ışığın kan damarlarına giderken davranış biçimini değiştirerek yanlış sonuçlara yol açabilir.

Akıllı telefonlarda kalp atış hızı monitörleri ile ilgili bir araştırmaya göre, akıllı telefon uygulamaları da beyaz olmayan kişilerde daha az güvenilir olabilmektedir. Yine, bunun nedeni, ne kadar fazla cilt pigmenti varsa, ışık sensörlerinin kalp atışlarını yansıtan kan akışındaki titreşimleri o kadar fazla tespit etmesidir.

Kalp atış hızını ölçerken %5 ila %10'luk bir hata oranı pek önemli olmayabilir. Ancak oksimetre ölçümleri, bir kişinin hastaneye yatırılması gerekip gerekmediğine, kimin yoğun bakım ünitesine yatırılması gerektiğine ve kimin ek testlere ihtiyacı olduğuna karar vermeye yardımcı olmak için kullanılır. Koyu tenli insanlarda oksijen seviyesi sürekli olarak fazla tahmin edilirse, okumaları daha doğru olan diğerlerine kıyasla sorunlu durumların gözden kaçırılması riski artabilir. Bu da bu konudaki olası sorunun boyutunu ortaya koyabilir.

Vücudumuzu, sağlığımızı ve yaşam deneyimlerimizi izleme çabası ivme kazanmaya devam ediyor. Bu nedenle, sağlıkla ilgili cihazları, genel kullanıma uygun olduklarını beyan etmeden önce, çeşitli bireylerde çalıştıklarından emin olmak için kapsamlı bir şekilde test etmemiz ve doğrulamamız gerekiyor.

En iyi testlerle bile cihaz yanlılığı ortadan kalkmayabilir; teknolojinin de sınırları vardır. Temel husus bu olası sorunların var olduğunu bilmek, neyin düzeltilebileceğini düzeltmek ve sonuçları buna göre yorumlamaktır.

Sağlık ve huzurla kalın